Przekraczając granicę Wielkiej Brytanii należy okazać paszport lub dowód osobisty. Obywatele Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, a więc także obywatele Polski, mają prawo do pracy i życia w Wielkiej Brytanii bez konieczności ubiegania się o pozwolenie na pracę i na pobyt.
Przebywając i pracując w Wielkiej Brytanii możemy, ale nie musimy ubiegać się o Registration Certificate – rezydenturę tymczasową. Dokument potwierdzający rezydenturę tymczasową wydawany jest obywatelom EOG i potwierdza on prawo do mieszkania i pracy na terenie Wielkiej Brytanii zgodnie z prawem europejskim. Dokument ten może przydać się np. w momencie zakładania konta w banku lub ubiegania się o stałą pracę.
Wniosek o udzielenie rezydentury tymczasowej – Registration Certificate – dla obywateli EOG i Szwajcarii, tj. formularz EEA1 oraz dalsze informacje dostępne są na stronie: http://www.ukba.homeoffice.gov.uk/eucitizens/documents-eea-nationals/
Po 5 latach mieszkania, pracy, studiowania lub samozatrudnienia w Wielkiej Brytanii, również będąc członkiem rodziny osoby, która od 5 lat mieszka, pracuje itp. w Wielkiej Brytanii lub posiada rezydenturę stałą, można, ale nie trzeba ubiegać się o rezydenturę stałą (prawo do stałego pobytu) - Permanent Residence. Jeśli chcemy mieć potwierdzenie prawa do stałego pobytu należy złovyć formularz EEA3 oraz dołączyć takie same dokumenty jak w przypadku ubiegania się o rezydenturę tymczasową, z tym, że w tym przypadku należy potwierdzić okres 5 lat. Osoby pracujące muszą dodatkowo przesłać dokumenty P60/P45 potwierdzające okres zatrudnienia. W okresie tych 5 lat nie można przebywać poza granicami Wielkiej Brytanii dłużej niż 6 miesięcy. Wyjątkiem jest odbywanie służby wojskowej, bądź przebywanie poza Wielką Brytanią, w sumie przez maksymalnie 12 miesięcy z powodu ciąży, narodzin dziecka, poważnej choroby, studiów bądź szkolenia.
W przypadku dzieci potwierdzeniem przebywania na terenie Wielkiej Brytanii może być list ze szkoły, przedszkola bądź karta szczepień.
Obywatele polscy, którzy w ciągu ostatnich 5 lat podlegali programowi rejestracji pracowników Worker Registration Schame muszą również przedstawić dowody na rejestracje w programie oraz kartę rejestracyjną.
W przypadku emerytów należy przesłać potwierdzenie otrzymywania emerytury oraz dokumenty potwierdzające pracę w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 12 miesięcy przed przejściem na emeryturę oraz co najmniej 3 letni pobyt na terenie Wielkiej Brytanii przed przejściem na emeryturę.
Ubieganie się o brytyjskie obywatelstwo. Osoby powyżej 18 roku życia, które mieszkają w Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez okres ostatnich 5 lat (lub 3 lat jeśli są w związku małżeńskim z brytyjskim obywatelem) mogą ubiegać się o brytyjskie obywatelstwo. Osoba taka musi spełniać jeszcze kilka innych warunków, np.: posługiwać się językiem angielskim na odpowiednim poziomie oraz posiadać wiedzę o Wielkiej Brytanii. O obywatelstwo można ubiegać się po 12 miesiącach od otrzymania prawa do stałego pobytu.
Rodzaje umów o pracę
Jeśli jest to możliwe, umowę o pracę warto podpisać przed wyjazdem do Wielkiej Brytanii. Jeśli oferują nam umowę o pracę, sprawdźmy dokładnie warunki pracy. Upewnijmy się, że rozumiemy, co podpisujemy. Sprawdźmy sposób i warunki zapłaty. Spytajmy również o koszty przejazdu i zakwaterowania oraz czy otrzymamy na ten cel pomoc finansową od pracodawcy i na jakich warunkach. Prawdopodobnie wynagrodzenie będzie wypłacane nam przelewem na konto bankowe, więc przygotujmy wcześniej odpowiednie dokumenty konieczne do otwarcia rachunku, może nasz bank będzie mógł nam w tym pomóc przed wyjazdem.
Prawa pracownicze uregulowane są w ustawie o prawach pracowniczych z 1996 r. (Employment Rights Act).
Wszyscy pracownicy mają zawartą umowę o pracę z pracodawcą, określa ona pracownikom ich obowiązki, prawa, zadania oraz co najważniejsze warunki zatrudnienia. Z chwilą kiedy akceptujemy proponowaną nam przez pracodawcę ofertę pracy zawieramy z nim umowę o pracę. W Wielkiej Brytanii nie jest regułą, aby podpisywać umowę o pracę między pracodawcą a pracownikiem, umowy o pracę bardzo często zawierane są ustnie. Jednakże pracodawca jest zobowiązany w ciągu 2 miesięcy od dnia zatrudnienia pracownika (na okres co najmniej miesiąca lub więcej) dostarczyć mu na piśmie oświadczenie.
Umowa o pracę w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy - W Wielkiej Brytanii obowiązują przepisy, które mają zagwarantować, że osoby pracujące w niepełnym wymiarze godzin nie będą traktowane gorzej niż pracownicy zatrudnieni na pełen etat, chyba że mniej korzystne traktowanie może być obiektywnie uzasadnione.
Umowa na czas określony oznacza, że pracownik jest zatrudniony na z góry określony czas. Umowa wygasa z dniem zakończenia umowy, projektu bądź z chwilą wykonania określonego zadania. Pracownicy zatrudnieni na czas określony są również chronieni prawem i nie mogą być traktowani gorzej niż pracownicy zatrudnieni na pełen etat lub na czas nieokreślony, chyba że jest to obiektywnie uzasadnione.
Umowy dla pracowników agencyjnych - W przypadku pracowników zatrudnianych przez agencje pracy tymczasowej to pracodawca płaci agencji wynagrodzenie dla pracownika włączając w to składki na ubezpieczenie społeczne i zasiłek chorobowy. Agencja pilnuje czasu pracy pracownika. Pracodawca natomiast musi zapewnić mu wszystkie udogodnienia takie jak pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę oraz zapewnić odpowiednie warunki BHP, a po 12 tygodniach pracy zapewnić mu te same uprawnienia dotyczące wynagrodzenia, czasu pracy, odpoczynku, pracy nocnej, przerw, urlopu wypoczynkowego i macierzyńskiego.
Freelanserzy, konsultanci i kontrahenci - Zatrudniani są zazwyczaj na zasadach samozatrudnienia, zazwyczaj sami opłacają składki na ubezpieczenie społeczne i podatki, mogą nie dotyczyć ich niektóre prawa pracownicze np. minimalna płaca, pracodawca jednak odpowiada za przestrzeganie przepisów BHP.
Umowy bez określenia wymiaru czasu pracy (zero hour contracts) - Dotyczą drobnych prac lub prac zlecanych „na telefon”, np. zlecanie pracy tłumaczom.
Praca zlecana jest i wykonywana wtedy kiedy jest potrzeba, nie ma potrzeby zatrudniać wykonujących ją pracowników, a oni nie mają obowiązku przyjąć zlecenia.